‘Praktijkgericht onderzoek is de slagader voor waterstofonderwijs’

Zuidwest-Nederland beslaat meer dan alleen Zeeland. Dankzij de fusie tussen de havens van Terneuzen en Gent is er ook een samenwerking tot ver in het Vlaamse achterland. Typerend voor de regio is het omvangrijke waterstofgebruik in de chemische industrie: tot wel 50% van het totaal in Nederland. Daarnaast is Zuidwest-Nederland potentieel een belangrijke productielocatie voor groene waterstof, dankzij de aanlandingsplaats van wind op zee.  

Safaridag in de haven 

Op woensdag 15 maart trapte Zuidwest-Nederland als eerste regio af met de Human Capital Agenda (HCA) Safaridagen. ‘We brachten onder meer een bezoek aan de haven om bijvoorbeeld aan de hand van de bouw van windturbines de haast surrealistisch grote omvang te laten zien van de energietransitie’, zegt regioliaison Willem den Ouden. 

Professionals begeleiden 

‘De uitdaging is vooral om voldoende mbo-geschoolde professionals te hebben voor de productie van groene waterstof’, vertelt Den Ouden verder. ‘Tegelijkertijd hebben we hier een goede uitgangspositie met de aanwezige chemische industrie. Het is een kwestie van de mensen die daar werken te behouden en te begeleiden in de energietransitie die de bedrijven moeten doormaken. Vanuit hun eigen vakmanschap moeten ze leren om flexibel mee te bewegen met de toekomstige veranderingen die door de waterstofeconomie in gang worden gezet.’

Wind op zee

In zekere zin heeft de regio al eerder met hetzelfde bijltje gehakt. ‘Rond 2016 heeft het beroepsonderwijs en het bedrijfsleven de komst van wind op zee opgepakt. Voor de kust liggen grote windmolenparken: een belangrijke economische activiteit waar we de beroepsbevolking voor moesten opleiden. Nu zien we opnieuw kansen met groene waterstof. Ook het provinciebestuur is daar heel ambitieus in. Zo’n economische kans willen we dus pakken. Met de aanwezige beroepsbevolking en de fysieke ruimte kan dit ook.’ 

Strak georganiseerd netwerk

Zuidwest-Nederland is niet groot en misschien is dat juist de kracht van de regio. Sinds het gezamenlijk omarmen van de kansen rond wind op zee ligt er een strak georganiseerd netwerk waarin onderwijs, het bedrijfsleven en overheden elkaar snel en gemakkelijk weten te vinden. Zoals Energy Port Zeeland, het samenwerkingsplatform voor de wind-op-zeesector. Den Ouden: ‘Het komt er nu op aan om de bestaande netwerken te benutten voor de transitie naar groene waterstof’

‘Practoraten en lectoraten zullen samen met bedrijven optrekken om in te spelen op de kennisbehoefte in de praktijk’

Korte lijnen

Ook in het onderwijs zijn de lijnen kort. ROC Scalda en HZ University of Applied Sciences als hogeschool weten elkaar goed te vinden. ‘Ze hebben de belofte gedaan dat als de eerste elektrolysers worden opgeleverd daarvoor voldoende professionals zijn opgeleid door nieuwe kennis rond waterstof te integreren in de huidige technische opleidingen. Practoraten en lectoraten zullen samen met bedrijven optrekken om in te spelen op de kennisbehoefte in de praktijk. Dit praktijkgericht onderzoek is de slagader voor de continue ontwikkeling van waterstofonderwijs.’

Learning communities

Onderzoekers, docenten, studenten en professionals zullen de kennis ontwikkelen in learning communities. ‘Zonder dat we het vroeger zo noemden werken we in Zuidwest-Nederland al jaren samen volgens dit concept’, zegt Den Ouden. 

Schaars zoet water

Een groter punt van zorg is het belangrijke bestanddeel van waterstof: zoet water van hoge kwaliteit. ‘Er zal een schaarste ontstaan, dus daar moeten we nu een oplossing voor zien te vinden. Misschien door het beter geleidende zoute water technisch te kunnen benutten. In onze roadmap zou ik daar graag de aandacht op willen vestigen en optrekken met Friesland, waar de expertise in water ook groot is.’