Van pionier tot verbinder. Roeland Hogt, practor en lid liaisonteam Noord, over onderwijs als motor van de energietransitie

“Bedrijven en onderwijsinstellingen zoeken elkaar steeds meer op”, constateert Hogt. “Het is een logisch gevolg van de energietransitie die zich voltrekt, waardoor bedrijven inzien dat ze hun medewerkers daarvoor moeten opleiden. Om- en bijscholing is dan ook de grootste opleidingsvraag waarbij het gaat om scholing specifiek gericht op de waterstofpraktijk.” 

Landelijke samenwerking 

Hogt wijst op het risico dat enthousiasme over groene waterstof kan leiden tot een wildgroei aan opleidingen. “Het is niet verstandig en efficiënt als bedrijven eigen academies oprichten. Voor onderwijsontwikkeling moeten we samenwerken. Je wilt niet dat bepaalde kennis slechts in één regio is te vinden of dat onderwijsaanbieders zelf opnieuw het wiel uitvinden. Hier komt de Human Capital Agenda van GroenvermogenNL om de hoek kijken. Daarmee zorgen we ervoor dat wat regionaal is ontwikkeld, ook landelijk gedeeld en doorontwikkeld wordt. Zo ontstaat een netwerk dat regionaal werkt en landelijk verbonden is.” 

Make Hydrogen Work  

Als practor Energietransitie en Duurzame Slimme Mobiliteit bij mbo-instelling Noorderpoort en lid van het liaisonteam van de regio Noord is Hogt sinds het begin betrokken bij de Human Capital Agenda (HCA) van GroenvermogenNL. “Na een voorbereidende fase waarin elke regio een eigen roadmap ontwikkelde, er learning communities zijn gevormd en we het Nationaal Kennisplatform Waterstof hebben opgezet, zijn we nu druk bezig met de inhoudelijke doorontwikkeling. Denk aan de lancering van Make Hydrogen Work, een programma voor bedrijven en professionals om aan de hand van microcredentials in een versnelde route de vereiste skills op te doen.” 

Cruciale rol docenten 

Volgens Hogt spelen docenten een bepalende rol in het HCA-programma. “Zij moeten studenten klaarstomen voor het werk in de energietransitie door met de voeten in de realiteit van nu vooruit te bewegen naar toekomstige vraagstukken. Omdat groene waterstof volop in ontwikkeling is, hebben we docenten nodig die weten om te gaan met kennis die voortdurend verandert. Mijn ervaring is dat docenten in hun innovatieruimte, mede mogelijk gemaakt door subsidieprojecten, hun rol pakken. Dan gebeuren grote dingen en gaan docenten aan de slag met vragen die in de praktijk leven. Een mooi voorbeeld is de gemeente Groningen die koos voor de aanschaf van waterstofvoertuigen bij onder andere het bedrijf Holthausen. Bij Noorderpoort ontwikkelden we, ondersteund door het subsidieproject LLO Katalysator Energietransitie Noord Werkt en in samenwerking met Holthausen, vervolgens de passende opleiding voor waterstofonderhoudsmonteurs, waarvan we uiteindelijk een landelijke microcredential kunnen maken. Zo moet het gaan: laat docenten regionaal onderwijs ontwikkelen binnen het raamwerk van leven lang ontwikkelen, dan zorgen wij vanuit het HCA-programma voor optimalisatie van het onderwijsaanbod.” 

Van innovator naar innovatielaag 

De ontwikkeling die het onderwijs in groene waterstof regionaal en landelijk doormaakt, maakte Hogt ook zelf door. “Ik begon als practor met de onderwijsinnovatie op het gebied van waterstof en duurzame mobiliteit. Inmiddels zijn er ‘innovatielagen’ rondom het reguliere onderwijs, waarin docenten, studenten en professionals samenwerken. Zo leren studenten via praktijkgerichte opdrachten in samenwerking met bedrijven. Omdat veel innovaties al gereed zijn voor toepassing in de praktijk, zijn de mbo-geschoolde professionals cruciaal voor de energietransitie.” 

Vertrouwen, verbinden en realiseren 

Wat is de rol van Hogt zelf in de energietransitie? “Die verandert met de jaren”, zegt hij. “Jaren geleden was ik docent in het hbo en zette ik studenten centraal. Wat is hun doel, wat willen zij bereiken? Ik wilde faciliteren zodat zij kunnen realiseren. Vanuit vertrouwen en verbinding ontwikkelde zich hun individuele talent. Nu, vele jaren later, past mij de functie van practor beter om kennis en ervaring te delen met andere professionals. ‘Samen’ is de kern. Waar individuen een gezamenlijkheid vinden kunnen ze samen groeien. Dat noem ik niet onderwijs, maar ‘samenwijs’: samen creëren vanuit gelijkwaardigheid en wederzijds belang: vertrouwen, verbinden, realiseren.”