Met Make Hydrogen Work wil GroenvermogenNL opleiders en bedrijven ertoe bewegen voldoende goed geschoolde professionals klaar te stomen voor de groene waterstoftransitie. Niet alleen in Nederland, maar ook internationaal. Een team van jonge professionals deed onderzoek naar de behoeften van enkele Afrikaanse landen.
Het onderzoek werd uitgevoerd met steun van het UN Global Compact Network Netherlands Young Professionals Program (UNGC YPP). Dit programma zet zich onder meer in voor de doelen van de Verenigde Naties voor duurzame ontwikkeling, de Sustainable Development Goals (SDG’s), zoals betaalbare en duurzame energie.
Mabel Dortmans, consultant Sustainability bij KPMG, is een van de jonge professionals die aan het YPP-onderzoeksproject meewerkte. “We wilden ons richten op de zogeheten skills gap in de energietransitie: welke kennis en vaardigheden missen engineers, installateurs en andere professionals om de transitie van vandaag en morgen te realiseren?”
Het YPP-team vond het belangrijk dat hun onderzoek niet in een la zou verdwijnen maar echt werd opgepakt. “In onze voorverkenning ontdekten we dat GroenvermogenNL dit vraagstuk concreet oppakt met Make Hydrogen Work: een netwerk van Nederlandse organisaties, zoals onderwijs- en kennisinstellingen, bedrijven en overheden, om kennisontwikkeling heel praktisch en toegankelijk te maken, bijvoorbeeld met korte onderwijsmodules om je om- of bij te scholen.”
De jonge professionals richtten zich in overleg met GroenvermogenNL op de vraag hoe Make Hydrogen Work kan internationaliseren. Welke landen kunnen profijt hebben van het netwerk, wat is daar de situatie rond groene waterstof en hoe kunnen lokale partners zich bij het netwerk aansluiten? “Na deskresearch en richtten we ons vizier op drie Afrikaanse landen: Marokko, Namibië en Zuid-Afrika”, zegt Dortmans. “Dit vanwege de overvloed aan zon en wind en hun beleid om in te zetten op groene waterstofproductie.”
Na verdiepende interviews met experts en terugkoppelingen met de adviesraad van Make Hydrogen Work, presenteerden de onderzoekers in juni 2024 hun rapport. “Onze belangrijkste conclusies? Dat het zeker lonend is om het Make Hydrogen Work-netwerk uit te rollen naar de drie Afrikaanse landen. Wat hierin centraal zou moeten staan is een gelijkwaardige samenwerking tussen beide landen. Belangrijk is de focus op het creëren van een eerlijke en rechtvaardige energietransitie, waarbij bijvoorbeeld oog is voor het lokaal creëren van banen voor de productie van groene waterstof.”
Het rapport geeft enkele aanbevelingen voor het slechten van de skills gap en een eerlijke energietransitie. Dortmans: “Uitgangspunt zou moeten zijn dat we de samenwerking vanuit Nederland vraaggestuurd organiseren. Ga na welke opleidingsbehoeften er per land zijn en speel daarop in. Dan zul je zien dat er in een land als Namibië met relatief weinig industrie en infrastructuur iets heel anders nodig is dan een technisch en geïndustrialiseerd land als Zuid-Afrika.”
“In Zuid-Afrika gebeurt al veel op het gebied van groene waterstof”, zegt Katharina Gihring, Country Program Manager bij Nuffic Southern Africa, de Nederlandse organisatie voor internationalisering in het onderwijs. “Ook ons land heeft een grote opgave om genoeg mensen op te leiden voor de waterstofeconomie. Zo voert Nuffic Southern Africa onderzoek uit naar projectideeën voor curricula en de ontwikkeling van skills.”
Bij Nuffic Southern Africa zijn ze bekend met Make Hydrogen Work en de invalshoeken van dit initiatief, bijvoorbeeld om waterstof te integreren in bredere technische en niet-technische opleidingen, om het onderwijs modulair op te zetten en dit binnen lerende ecosystemen te doen. Gihring zat zelf in de begeleidingscommissie voor het YPP-onderzoeksproject. “Belangrijk punt voor Nuffic is een eerlijke transitie voor ontwikkelingslanden. Zo hebben mensen hier ook groene stroom nodig en is een tekort aan water een issue om bij de productie van groene waterstof rekening te houden.”
Gihring is blij met het onderzoeksrapport. “Het geeft een goed overzicht van de situatie in de betrokken landen. En ik ben het eens met de aanbeveling om vanuit Make Hydrogen Work op een vraaggestuurde manier de samenwerking aan te gaan met andere landen. Er is gelijkwaardigheid in partnerschappen nodig, ieder vanuit de eigen kracht, ook om goed in te spelen op de lokale situatie, wat essentieel is voor de maatschappelijke acceptatie van de energietransitie. Laten we de netwerken van GroenvermogenNL en Nuffic koppelen en in de eerste samenwerking klein beginnen en leren van de initiatieven die er elders in de wereld al zijn.”
“Wat ik los van de inhoud van het rapport ook fijn vind, is de transdisciplinaire samenwerking van de jonge professionals”, zegt Gihring tot slot. “Het is een belangrijke vaardigheid om de uitdagingen aan te gaan waar we nu tegenaanlopen, of het nu gaat om de energietransitie of andere complexe vraagstukken.”
