Grote maatschappelijke transities op het gebied van bijvoorbeeld energie en zorg, leiden tot een sterk veranderende arbeidsmarkt. Technisch personeel is schaars en bovendien lijken de huidige wervings- en scholingsactiviteiten de schaarste niet op te lossen. Naar verwachting zal het tekort alleen maar oplopen en zijn er bovendien andere vaardigheden nodig dan voorheen. Werknemers en werkgevers moeten anders gaan denken en handelen om met de huidige én toekomstige tekorten om te kunnen gaan. Het vraagt om een skills-gebaseerde arbeidsmarkt. Om een werkend skills-gebaseerd arbeidsmarktsysteem te ontwikkelen, heeft de Human Capital Agenda van de GroenvermogenNL in nauwe samenwerking met Topsector Energie en de LLO Katalysator onderzoek laten uitvoeren om inzicht te krijgen in welke stappen er gezet moeten worden om dit te kunnen realiseren.
Door de nadruk te leggen op skills in plaats van opleiding en ervaring, worden kansen gecreëerd om deze veranderende arbeidsmarkt te lijf te kunnen gaan. De nadruk ligt bij een skills-gebaseerde arbeidsmarkt niet op opleiding en werkervaring van een werknemer, maar op aanwezige vaardigheden en competenties. Dit vereist een andere manier van werven van personeel door werkgevers, maar verhoogt wel de kans dat werknemers (sneller) kunnen instromen in een baan. Bovendien leidt dit op termijn tot minder tekorten.
De transitie naar een skills-gebaseerde arbeidsmarkt lijkt een ongestructureerd probleem. In het onderwijssysteem, maar ook binnen bedrijven zijn knelpunten te vinden. Bovendien kijkt iedere stakeholder vanuit zijn eigen blik naar het probleem. Daardoor heeft iedereen zijn focus op een ander aspect wat het lastig maakt om het geheel te overzien. Om een werkend skills-gebaseerd arbeidsmarktsysteem te ontwikkelen, heeft de Human Capital Agenda van GroenvermogenNL in nauwe samenwerking met Topsector Energie en de LLO Katalysator onderzoek laten uitvoeren om inzicht te krijgen in welke stappen er gezet moeten worden om dit te kunnen realiseren.
Gedeelde eenduidige visie op een skills-gebaseerde arbeidsmarkt Een belangrijk uitgangspunt is dat er een gedeelde en eenduidige visie op een skills-gebaseerde arbeidsmarkt nodig is. Een visie die laat zien hoe we deze transitie kunnen ondersteunen. De overheid heeft de rol om deze visie actief uit te dragen zodat er een duidelijke richting is waar we naartoe bewegen en vooral ook hoe we daar komen. Om tot een eenduidige visie te komen zijn er meerdere stakeholders nodig en is centrale regie gewenst.
Centrale regie Er is al veel kennis rondom het thema skills-gebaseerde arbeidsmarkt. Zo zijn er initiatieven vanuit werkgevers, onderzoeksconsortia en brancheverenigingen. Om deze kennis effectief te kunnen benutten, is centrale regie nodig. Uit het onderzoek blijkt namelijk dat er onvoldoende verbinding bestaat tussen initiatieven en instrumenten. Door een coördinerend departement de realiseren, kan er een eenduidige, gedeelde visie en koers uitgezet worden. Bovendien kan er zo ook op worden toegezien dat deze koers gevolgd wordt.
Samenbrengen van de juiste stakeholders Het samenbrengen van de kennis uit de markt, gaat niet vanzelf. Het is essentieel van belang om de juiste stakeholders in een netwerk bij elkaar te brengen. Door deze partijen met elkaar in gesprek te laten gaan, ontstaat er een dialoog waarin we met elkaar tot een nieuw systeem kunnen komen. Een systeem waarin duidelijk wordt welke verbeteringen er nodig zijn en hoe we instrumenten op elkaar kunnen laten aansluiten zodat ze elkaar kunnen versterken.
Bredere blik dan alleen skills Alleen maar focussen op skills is te beperkt om transities in de arbeidsmarkt te realiseren. De context waarin gewerkt wordt en de motivatie van werknemers zijn zeer belangrijk of iemand zich wel of niet ontwikkelt. Er is meer onderzoek nodig naar instrumenten op dit gebied om dit goed in kaart te krijgen.
Het rapport gaat onder andere dieper in op de kansen en belemmeringen die de visie op een skills-gebaseerde arbeidsmarkt met zich meebrengt. De te nemen stappen zoals hierboven genoemd zullen in verschillende artikelen verder worden uitgediept en onderbouwd met voorbeelden en good practices.
