Lange tijd stond een groot deel van Noord-Nederland in het teken van aardgasproductie. Nu de gaskraan dicht gaat, zet de regio in op het versneld doorvoeren van het gas van de toekomst: groene waterstof. Veel initiatieven om die switch te maken zijn er al. Met de Human Capital Agenda (HCA)-roadmap wil het liaisonteam daarin vooral samenhang brengen.
“Onze kracht is dat we heel veel ervaring hebben met aardgas”, zegt regionale liaison Jan-jaap Aué. “Offshore windenergie komt hier aan land en we hebben een procesindustrie die veel ervaring heeft met het gebruik van grijze waterstof.” Het zijn allemaal ingrediënten waardoor de regio zich ontwikkelde tot de eerste Europese Hydrogen Valley. Met een regionale investeringsagenda van € 9 miljard willen overheden en bedrijfsleven een impuls geven aan de groene waterstofeconomie.
Maar de race is nog niet gelopen. “We hebben zeker ook te maken met kwetsbaarheden”, bekent Arjen van der Meer, projectleider bij het liaisonteam. “Afgezien van de procesindustrie zitten potentiële afnemers van groene waterstof vooral buiten onze regio. We zijn ook ver weg van Den Haag waar de belangrijke beslissingen worden genomen.”
Verder kampt Noord-Nederland waar heel Nederland mee te maken heeft: een tekort aan technisch geschoolde professionals. “Dit is een landelijk probleem dat we met het HCA-programma van GroenvermogenNL niet zomaar gaan oplossen”, zegt Aué. “Technische beroepen hebben – ten onrechte – geen goed imago. Maar juist door het hebben van een regionale roadmap kunnen we ons wel met elkaar richten op een aantrekkelijke positionering van het initieel onderwijs. Jonge mensen zijn wel degelijk begaan met maatschappelijke vraagstukken en de transitie.”
Voor de ontwikkeling van de regionale roadmap constateerde het liaisonteam dat in Noord-Nederland al heel veel initiatieven rond groene waterstof lopen, zowel in het onderwijs als in het bedrijfsleven. “Met de roadmap en ons liaisonteam willen we daar meer samenhang in brengen”, zegt Van der Meer. “Een mooi voorbeeld van die samenhang is te vinden in het netwerk Hydrogreenn. Zulke platforms zijn belangrijk om elkaar op de hoogte te houden van ontwikkelingen. Is er een overlap in activiteiten of laten we juist iets liggen? Met het liaisonteam willen we ook meer monitoren wat er in de regio speelt en tegen welke vragen bedrijven aanlopen.”
Naast een doorlopende regionaal samenhangende aanpak is de roadmap gericht op het delen van kennis over werken met waterstof. Het gaat om het doorontwikkelen van techniek, opschalen van de toepassing, versterken van leergemeenschappen, versnellen van kennisuitwisseling en flexibel inrichten van scholing. “Nationaal gaan we voor 66 duizend fte in de waterstofeconomie”, zegt Van der Meer. “Met steun van GroenvermogenNL willen we met ons liaisonteam praktijk, onderzoek en onderwijs meer integreren. Belangrijk is om kennis te valoriseren en sneller tot vraagarticulatie vanuit de praktijk te komen.”
Aué beaamt het belang van die integratie. “Het is de praktijk die voeding geeft aan praktijkgericht onderzoek. Met de kennis daaruit zorg je voor doorontwikkeling van programma’s voor initieel onderwijs en een leven lang leren. Zo loopt werken, leren en innoveren in elkaar over. We willen daarop inzetten met learning communities, flexibilisering van onderwijsmodules, beter toegankelijk maken van onderzoek en elkaar überhaupt beter informeren.”
Speciale aandacht is er voor een verbeterde positie van het mbo. Aué: “Uiteindelijk hebben we vooral mbo-professionals nodig.” En tot slot gaat het om investeren in docenten met train-de-trainerprogramma’s. “Daar zit het multiplier-effect, want via één docent kunnen we een meervoud van docenten klaarstomen voor de toekomst van groene waterstof.
